تحلیل فرسایش بادی و نقش آن در اقتصاد کشاورزی بخش میان جلگه شهرستان نیشابور

بخش میان جلگه یکی از بخش های شش گانه شهرستان نیشابور است که در جنوب این شهرستان و مرکز استان خراسان رضوی واقع شده است. منطقه مورد مطالعه از نظر موقع سیاره ای در طول جغرافیایی"36 َ12 ْ58 تا"6 َ3 ْ59 شرقی و عرض جغرافیایی َ35 ْ35 تا" 24 َ5 ْ36 شمالی قرارگرفته است. ازنظر زمین شناسی، نهشته های کواترنر بیشترین وسعت را در منطقه داشته و از نظر اقلیمی دارای آب و هوای سرد و خشک می باشد. هدف اصلی این پژوهش تحلیل فرایندها و عوامل موثر در فرسایش بادی و اثرات آن ها در اقتصاد کشاورزی بخش میان جلگه است. مواد مورد استفاده در این تحقیق، نقشه های توپوگرافی 50000 :1، نقشه های زمین شناسی 100000 :1، مطالعات کتابخانه ای، مطالعات میدانی، مصاحبه، تکمیل پرسشنامه، تصاویر ماهواره ای، تصاویر گوگل ارتز، استفاده از نرم افزارهای excel، photoshop، arcview، arcgis به منظور پردازش داده ها و تهیه نقشه ها می باشند. در این تحقیق برای شناسایی عوامل موثر در فرسایش بادی و برآورد میزان رسوبدهی رخساره های ژئومورفولوژی بخش میان جلگه از روش اریفر استفاده شده است. نتایج حاصل از این روش نشان داد که رخساره تپه های ماسه ای با میانگین وزنی رسوبدهی 43/95 تن در هکتار بیشترین رسوبدهی و رخساره برونزدگی سنگی با میانگین وزنی رسوبدهی 1/9 تن درهکتار کمترین رسوبدهی سالانه را داشته است. بعد از این مرحله از مطالعه برای شناسایی منشأ رسوبات بادی منطقه از روش گام به گام ارائه شده توسط اختصاصی و همکاران استفاده شد و مشخص شد که منشأ رسوبات بادی در فاصله نزدیکی نسبت به تپه های ماسه ای قرار داشته و اغلب تاغزارهای مخروبه و در حال تخریب، مناطق بدون پوشش گیاهی، اراضی مرتعی ضعیف، دشت سرهای پوشیده ریزدانه، اراضی دیم به همراه اراضی بدون پوشش حاشیه کال شور بوده است. در مرحله سوم برای برآورد اثرات فرسایش بادی بر اقتصاد کشاورزی بخش میان جلگه از نتایج مدل اریفر، مصاحبه، تکمیل پرسشنامه و بازدیدهای میدانی استفاده شد. نتایج حاصله نشان می دهد که سالانه به طور متوسط 5/2 تن درهکتار از اراضی کشاورزی آبی و 7/64 تن در هکتار از اراضی دیم برداشت رسوب صورت گرفته است همچنین خسارات سالانه بر اثر باد و طوفان های ماسه ای بر محصولات عمده کشاورزی ( پنبه، گندم و جو ) به طور متوسط 30 درصد در سال برآورد شده است.